דאָס גרויסע געווינס

<p> <strong>פראַגמענטן פון שלום עליכם&nbsp;</strong> </p> <p> די פאָרשטעלונג עפנט זיך מיט דער שילדערונג פונעם שטעטל קאסרילעווקע – אירע גאַסן און די זומפּן אין מיטן שטעטל, וועלכע לויט שלום עליכם זענען זיי דאָס שענסטע .<br /> די מערהיַיט מענטשן פון שטעטל זענען אָרעמעליַיט, קבצָנים, די גאַנצע וואָך אַרבעטן זיי שווער און ביטער, שפאָרן אָפּ דאָס ביסן פון מויל בכדי זיי זאָלן קענען אַרויפלייגן אויפן טיש פיש אויף שבת. און אויב נישט אֶמֶתע פיש, זאָל כאָטש זיין אַ שטיקל הערינג. און אויב דאָס אויך נישט, וועלן זיי זיך באַנוגענען מיט אָ שטיקל ברויט און אַ רעטעכל. אָבער די קאסרילעווקער זענען קבצָנים וואָס פאַלן נישט אראָפּ אין זייער מוט נאָר פריילעכע קבצָנים. און וויַיטער טרעפן מיר דריַי פון די באַרימסטע שלום עליכמס געשטאַלטן: טֶביֶה דער מילכיקער, זיין ווייב גאָלדע, און מנחם מענדל.<br /> טֶביֶה טרעפט מנחם מענדלען און פאַרבעט אים צו קומען אין זיַין דאָרף ער זאָל זיך אָפּרוען און אויסגליַיכן זיינע ביינער. ווען ער איז אין דאָרף, רעדט אָּן מנחם מענדל טֶביֶה&#39;ן ער זאָל אריַין אַלס שותף צו זיַינע געשעפטן. בערזע-געשעפטן, אַקציעס א.א.וו. – בליענדיקע לופט-געשעפטן, און זאָגט אים צו אַז ער וועט ווערן פון דעם וואָס <br /> הייסט ריַיך! טֶביֶה לייגט אַוועק אין די הענט פון מנחם מענדלען דאָס ביסל געלט וואָס ער האָט קוים אָפּגעשפּאָרט און זעט שוין אין זיַין דמיון ווי ער ווערט ריַיך אַזוי ווי ראָטשילד. נאָר גליַיך ווי אלע אַנדערע געשעפטן, איז אויך פון דער דאָזיקער צום סוף געוואָרן גאָרניט און דאָס געלט איז פאַרשווונדן. אָבער נישט נאָר צוליבן געלט וואָס איז פאַרלוירן געגאַנגען וויינט טֶביֶה, נאָר אויך צוליב דעם חלום וואָס איז פאַרגאַנגען. א חלום צו ווערן אַ גביר, כאָטש אויף אַ קורצע ציַיט, און לויט זיַינע אייגענע ווערטער: " אפילו אויף אַ מינוט". און אַזוי אַרום, טראָץ זייער דַלֶות, זענען די מענטשן פונעם שטעטל פול מיט בטָחון. זיי גלויבן און האָפן אַז ס&#39;וועט זיַין גוט.<br /> די גאַנצע פאָרשטעלונג איז באַזירט אויף שלום עליכמ&#39;ס באַקאַנטן שפּריכוואָרט: "לאַכן איז געזונט – דאָקטוירים הייסן לאַכן" </p> <p> טעקסט באַאַרבעט פאַר דער בינע דורך:<strong>אליהו גאָלדענבערג, </strong>רעזשי: אליהו גאָלדענבערג און <strong>שמואל בונים, </strong>מוזיקאלישער אָנפירונג: <strong>מישאַ בלעכעראָוויטש, </strong>דעקאָראַציע צוגרייטונג: <strong>שמואל בונים.</strong> </p> <p> מיטן אָנטייל פון: <strong>גריגורי לאמפה, שמואל סגל, שמואל אַצמאָן-ווירצער.</strong> </p> <p> די פאָרשטעלונג דויערט אַ שעה מיט אַ האלב, אָן אָ פּויזע. </p> <p> <strong><font size="3">&nbsp;דאָס גרויסע געווינס</font></strong> </p> <p> <strong>קומדיה מאת שלום עליכם</strong> </p> <p> בקומדיה הקלאסית הזאת, שתיאטרון יידישפיל עידכן ועיבד לימינו, משתעשע שלום עליכם, גדול הסופרים היהודיים, בלשון מושחזת אך עם חמלה, אהבה והבנה, בחולשות אנושיות נפוצות. לדוגמה, הצורך שכל הבעיות תיעלמנה מעצמן בעזרת נס, השפעת הכסף הגדול על האדם ועל התנהגות הבריות, והקשר שבין תאוות ממון לרגשות אנושיים. שלום עליכם אינו מסתיר מאיתנו את העדפתו לכוחן של אהבה, פשטות, כנות ואמת. זוהי סאטירה אקטואלית מתמיד ומצחיקה עד דמעות, שהיא גם סיפור אהבה: אהבת נעורים השזורה בסיפור יחד עם אהבת האדם של המחבר. </p> <p> <strong><u>מערכה ראשונה<br /> </u></strong>בביתו של שימעלע סורקר חייט עני יש שני שוליות צעירים מוטל וקופל. שניהם מאוהבים בבתו היפה של החייט ביילקה שמה. <br /> אשתו של שימעלע אטי מני מתלוננת על עוניים הגדול. סכנת פינוי מאיימת עליהם בגלל שהם מפגרים בתשלום שכר הדירה. <br /> נכנס שימעלע ומודיע שישיב ידו כרטיס לוטו והיום הוא יום ההגרלה. <br /> כאשר מגיע קולטון סוכן הבית כדי לגבות את החוב חוזרת ביילקנ מן הבנק ומסתבר שהם זכו בהגרלה.<br /> <strong><u>מערכה שניה</u></strong><br /> שימעלע ואטי מני עוברים לבית רחב ידיים. עם התעשרותם הם זוכה ביילקה להצעת נישואין מעניינת מסולומון בנם של בעל הבית הגביר פיין. <br /> ההתעשרות מביאה אל סף ביתם גם זוג רמאים המפתים אותם להשקיע את כספם באמנות הקולנוע.<br /> ביילקה אינה שותפה לסחרחורת שתקפה את הוריה. היא מפוכחת. לבה נתון לשוליות החייטים.<br /> זוג הרמאים מחתימים את שימעלע על המחאה על סף הזכייה הגדולה ומסתלקים. <br /> כאשר מגיעים הזוג פיין ובנם לראות את הכלה המיועדת ולבדוק את הונו של שימעלע. מסתבר שהבת ברחה וגם הכסף נעלם מן הבנק.<br /> <strong><u>מערכה שלישית<br /> </u></strong>ביילקה ברחה חזרה אל בית המלאכה יחד עם שני שוליות החייטים. כבר ברור שלבה נוטה אל אחד מהם למוטל. הוריה נכנסים מבוהלים ומודיעים לה שהעושר התפוגג ונעלם כלעומת שבא. המשפחה המאושרת חוגגת את חתונתם של ביילקה ומוטל. </p> <p> <strong>המסרים במחזהו של שלום עליכם<br /> </strong>שתי עלילות מקבילות בונות את המחזה:<br /> א. סיפור אהבתם של שני השוליות מוטל וקופל לביילקה בתו של החייט.<br /> ב. סיפור זכייתו שימעלע סורוקער עלייתו לגדולה ונפילתו בפח של שני הרמאים. <br /> מול אהבת האמת התמימה של החייטים הצעירים עומדת תאוות הבצע של המבוגרים.<br /> עולם הכספים הבורגני הוא אשליה (כמו עולם הקולנוע בו הוא מתבקש להשקיע את כספו) <br /> הדבר היחיד בעל המשמעות היא היכולת לאהוב אהבת אמת את האנשים סביבך. <br /> שלום עליכם מתאים במחזה את הדגם של הקומדיה הקלסית המוליירית לעיירה היהודית. </p> <p> מאת: <strong>שלום עליכם</strong>, במאי: <strong>יצחק שאולי</strong>, מעצבת תפאורה ותלבושות: <strong>פרידה קלפהולץ-אברהמי</strong>, עיצוב תאורה: <strong>מישה צ&#39;רניאבסקי</strong>, תנועה: <strong>אלדר גרויסמן</strong>, מוזיקה: <strong>רוני וייס</strong>, ליווי מוזיקלי: <strong>לנה קופילביץ</strong>, עוזרת במאי ותרגום סימולטני: <strong>לורה סהר.</strong> </p> <p> שחקנים:<strong> יעקב בודו, אנאבלה, מירי רגנדורפר, יהונתן רוזן, יובל רפפורט, עופר גולן, אירמה סטפנוב, מיכאל רוז&#39;צקי, אריאל פורמן, אנדריי קשקר, נצר אלוני, ישראל טרייסטמן, אורי קובלסקי/ניב שפיר, מוניקה ורדימון, אמיתי קדר, עינת סגל-כהן.</strong> </p> <p> &nbsp; </p> <p> &nbsp; </p> <p> <strong>A comedy by Shalom Aleichem </strong> </p> <p> In this classic comedy, which Yiddishpiel Theater has updated and adapted for our era, Shalom Aleichem, the great Jewish author, entertains with a sharp tongue combined with compassion, love, and understanding of common human frailties – for instance, the need for problems to disappear miraculously by themselves, the influence of money on humans and human behavior, and the connection between greed and human emotions. Shalom Aleichem doesn&#39;t hide from us his preference for the power of love, simplicity, honesty, and truth. This is an eternally topical satire that makes you laugh until you cry. It is also a love story, with the story of a boyhood romance intertwined with the author&#39;s love of humanity. </p> <p> <strong><u>Act One<br /> </u></strong>In the home of Shimmele Sorker, an impoverished tailor, are two young apprentices, Mottel and Koppel. They are both in love with the tailor&#39;s daughter, Beilke.<br /> Shimmele&#39;s wife, Etti Meni, complains about their great poverty. They are threatened with eviction because they are behind in paying their rent.<br /> Shimmele enters and announces that he has purchased a lottery ticket and that this is the day of the lottery drawing.<br /> When Kolton, the real estate agent, arrives in order to extract his rent payment, Beilke returns from the bank – it seems that they have won the lottery.<br /> <strong><u>Act Two</u></strong><br /> Shimmele and Etti Meni move into a spacious home. Now that they have become wealthy, Beilke merits a marriage proposal from Solomon, the son of the owner of their home, the wealthy Mr. Fein. Their new wealth also brings to their doorstep a pair of swindlers who convince them to invest their money in the art of cinema.<br /> Beilke doesn&#39;t share her parents&#39; giddiness – she is realistic – her heart belongs to the apprentice tailors.<br /> The two swindlers have Shimmele sign the lottery check and then they disappear. When the Fein&#39;s and their son arrive to see the bride-to-be and check out Shimmele&#39;s finances, it seems that the daughter has fled and the money has disappeared from the bank.<br /> <strong><u>Act Three</u></strong><br /> Beilke runs away and returns to the workshop along with the two apprentice tailors. It has become clear that her heart tends toward one of them – Mottel. Her parents enter hastily and inform her that their wealth is gone – it has vanished as quickly as it came. The happy family celebrates the wedding of Beilke and Mottel. </p> <p> <strong>The Messages of Sholem Aleichem&#39;s Play<br /> </strong>The play is built upon two parallel plots:<br /> a. the love story of the two apprentice tailors, Mottel and Koppel, with Beilke the tailor&#39;s daughter.<br /> b. the story of Shimmele Sorker&#39;s rise to greatness and his fall into the swindler&#39;s trap.<br /> As opposed to the true love of the young, innocent tailors, we have the adults&#39; greed.<br /> The bourgeois world of money is an illusion (like the world of cinema in which Shimmele was asked to invest his money). <br /> The one truly significant thing is the ability to truly love the people around you.<br /> In this play, Sholem Aleichem adapts the classic Moliere comedy to the Jewish shtetl. </p> <p> By: <strong>Shalom Aleichem</strong>, Director: <strong>Izhak Shauli</strong>, Scenery and Costume Design: <strong>Frida Klapholtz</strong> <strong>Avrahami</strong>, Lighting Design: <strong>Misha Chernyavsky</strong>, Movement: <strong>Eldar Groisman</strong>, Music: <strong>Roni Vais</strong>, Musical Accompaniment: <strong>Lena Kopelevitch</strong>, Assistant Director and Simultaneous Translation: <strong>Lora Sahar.</strong> </p> <p> Performers: <strong>Yaacov Bodo, Anabella, Miri Ragendorfer, Jonathan Rozen, Yuval Rapaport, Ofer Golan, Irma Stepanov, Michael Rozetsky, Ariel Furman, Andrey Kashker, Netzer Aloni, Israel Treistman, Uri Kovalski/Niv Shafir, Monica Wardimon, Amitai Kedar, Einat Segal-Cohen.</strong> </p> <p> <strong>Комедия Шолом-Алейхема</strong> </p> <p> В этой классической комедии, которая в обработке Идишпиль приближена к нашим временам, Шолом-Алейхем, великий еврейский писатель, забавляется и смеется – с присущим ему юмором, остротой языка и, в то же время, с мягкой снисходительностью, с любовью к человеку и пониманием его простых человеческих слабостей. К примеру, кому не хочется, чтобы все проблемы сами собой каким-то чудом решились? Так ли много людей, которых не преобразят большие деньги? Ведь человеку ничто не чуждо – ни простые человеческие чувства, ни страсть к обогащению… Шолом-Алейхем не скрывает от нас свою позицию – свою веру в силу любви, в человеческую простоту, искренность и правду. Эта сатира, актуальная и сейчас (быть может, как никогда раньше), заставляет смеяться до слез. И, в то же время, это трогательная история любви – романтический сюжет вплетен в повествование, да и все оно проникнуто любовью писателя к человеку вообще.<strong><u>&nbsp;</u></strong> </p> <p> <strong><u>1 действие<br /> </u></strong>В доме Шимеле Сорокера, бедного портного, два молодых подмастерья – Мотл и Копл. Обе влюблены в красавицу-дочку портного по имени Бейлка. Жена Шимеле Эти-Мени жалуется на их страшную бедность. Их грозят выселить со съемного жилья за неуплату.<br /> Входит Шимеле и сообщает, что сегодня день розыгрыша лотереи. Когда агент недвижимости приходит за деньгами, которые задолжала семья, из банка возвращается Бейлка: оказывается, семья портного выиграла в лотерею.<br /> <strong><u>2 действие<br /> </u></strong>Шимеле и Эти-Мени переезжают в просторный дом. Теперь Бейлка стала богатой невестой. К ней сватается завидный жених, сын хозяина Файн. На богатство слетаются не только женихи, но и жулики – парочка мошенников уговаривают супругов инвестировать деньги в кинематографию. <br /> А Бейлке богатство ничуть не вскружило голову. Она не обольщается. Сердце ее отдано подмастерьям.<br /> Мошенники уговаривают Шимеле подписать чек на всю сумму выигрыша – и исчезают. Когда супруги Файны приходят с сыном взглянуть на будущую невесту и проверить, все ли благополучно с капиталом Шимеле, выясняется, что дочь сбежала, а деньги исчезли из банка.<br /> <strong><u>3 действие<br /> </u></strong>Бейлка вернулась с двумя подмастерьями. Уже ясно, что ее сердце склоняется к одному из них – к Мотлу. Входят перепуганные родители. Они объявляют, что богатства нет как не было. Счастливая семья празднует свадьбу Бейлки и Мотла. </p> <p> В основе пьесы Шолом-Алейхема (и спектакля) – два параллельных сюжета:<br /> 1) История любви двух подмастерьев, Мотла и Копла, к Бейлке, дочери портного.<br /> 2) История выигрыша Шимеле Сорокера, его возвышение, и затем – в результате аферы двух мошенников – падение. Бескорыстной, бесхитростной любви молодых портных противопоставлена жажда наживы людей старшего поколения.<br /> Буржуазный мир денег – не более чем химера (как и мир кино, в который Шимеле уговорили вложить все состояние).<br /> Единственное, что не лишено смысла – это способность любить по-настоящему. <br /> Шолом-Алейхем адаптирует модель классической – мольеровской – комедии к быту еврейского местечка. </p> <p> По пьесе <strong>Шолом-Алейхема</strong>. Режиссер: <strong>Ицхак Шаули</strong>. Декорации и костюмы: <strong>Фрида Клапхольц-Авраами.</strong> Художник по свету: <strong>Миша Чернявский</strong>. Сценическое движение: <strong>Адлер Гройсман</strong>. Музыка: <strong>Рони Вайс</strong>. Музыкальное сопровождение: <strong>Лена Копeлевич</strong>. Помощник режиссера: <strong>Лора Саар.</strong> Tрансляция субтитров: <strong>Лора Саар.</strong> </p> <p> В ролях: <strong>Якоб Бодо, Анабелла,</strong>&nbsp;<strong>Мири Рагендорфер</strong><strong>, Йонатан Розен, Юваль Раппапорт, Офер Голан, Ирма Степанов, Михаэль Ружецки, Ариэль Фурман, Андрей Кашкер, Нецер Алони, Исраэль Трайстман, Ури Ковальски/Нив Шафир, Моника Вардимон, Амитай Кейдар, Эйнат Сегаль-Коэн.</strong> </p> <strong>קאָמעדיע פון</strong> <strong>שָלום עַלֵיכם</strong> <p> אין דער דאָזיקער קלאַסישער קאָמעדיע, צוגעפּאַסט און באַאַרבעט דורכן יידישפּיל טעאַטער לויט אונדזערע צייַטן, פאַרווייַלט זיך שָלום עַלֵיכֶם, דער גרויסער ייִדישער שרייַבער, אין אַ שאַרף לָשון, נאָר מיט רַחמָנָות, ליבשאַפט, און פאַרשטענדעניש און מיט געוויינטלעכע מענטשלעכע שוואַכקייַטן. צום בייַשפּיל, די נויט אַז אַלע פראָבלעמען זאָלן פאַרשוווּנדן ווערן פון זיך אַליין, דורך אַ נֵס, די ווירקונג וואָס געלט האָט אויפן מענטשן, די מענטשלעכע אויפפירונג און וועגן שַייכֶות צווישן געלט באַגער און מענטשלעכע געפילן. שָלום עַלִיכֶם באַהאַלט ניט פון אונדז זייַן פּרעפערענץ פאַרן ליבעס כּוחַ, פאַר פַּשטֶות, ערלעכקייַט און אֶמֶת. דאָס איז זייער אַן אַקטועלע סאַטירע און אַזוי קאָמיש אַז מען לאַכט מיט אַ טרער. דאָס איז אויך אַ ליבעס געשיכטע: אַ יוגנט ליבע פאַרפלאָכטן צוזאמען מיט דעם מחַבֶר&#39;ס ליבע צו מענטשן. </p> <p> <strong><u>ערשטער אַקט</u></strong> <br /> אין שימעלעס סורקער&#39;ס היים, אַ אָרעמער שנייַדער, זענען דאָ צוויי יונגע געזעלן , מאָטל און קאָפּל. ביידע זענען פאַרליבט אין ביילקע, דעם שנייַדערס שיינע טאָכטער.<br /> שימעלעס ווייַב, איטע מאניע, באַקלאָגט זיך אויף זייער גרויס אָרעמקייט. זי זאַרגט און האָט מורֶא אַז מען וועט זיי אַרויסטרייַבן צוליב זייער פאַרהאַלטן זיך מיטן דירה-געלט .<br /> שימעלע קומט אַרייַן און זאָגט אָן אַז ער וועט נעמען אַ לאָטעריע קאַרטל און אַז הייַנט שפּילט די לאָטעריע.<br /> ווען קאָלטאָן, דער שטוב-פאַראַנטוואָרטלעכער קומט מאָנען דעם חוב, קערט זיך אום ביילקע פון באַנק און דערוווּסט זיך אַז זיי האָבן געוווּנען אין לאָטעריע. <br /> <strong><u>צווייטער אַקט<br /> </u></strong>שימעלע און איטע מאַניע ציען זיך ארַיבער אין אַ גרעסערער דירֶה. אַַדאַנק זייער רייַך ווערן , באַקומט ביילקע אַן אינטערעסאַנטן חַתֶונֶה פאָרלייג פון סאָלאָמאָן, דעם בעל-הבית זון, דער גביר פייַן. זייער רייַך ווערן ברענגט אויך צו זייער הויז אַ פּאָרל פון שווינדלערס וואָס צייַגן זיי איבער צו אינוועסטירן זייער געלט אין קינאָ קונסט געשעפטן. ביילקע איז ניט קיין שוּתֶפטע צו דעם קאָפּ-שווינדל פון אירע עלטערן. זי איז ניכטער. איר האַרץ געהערט צו די שנייַדערס געזעלן.<br /> די שווינדלערס גיבן שימעלען אונטערצושרייַבן דעם טשעק פון זייַן גרויסן געווינס און לויפן אַוועק.<br /> וועו עס קומט צו גיין דאָס פּאָרל פייַן מיט זייער זון אָנצוקוקן די צוקונפטיקע כַּלֶה און אויספראָבירן שימעלען וועגן זייַן פאַרמעגן, קומט אַרויס אַז די טאָכטער איז אַנטלאָפן און אויך דאָס געלט איז נֶעֶלֶם געוואָרן פון באַנק. <br /> <strong><u>דריטער אַקט<br /> </u></strong>ביילקע איז ווידער אַנטלאָפן צום וואַרשַטאַט צוזאַמען מיט די צוויי שנייַדערס געזעלן. ס&#39;איז שוין קלאָר אַז איר האַרץ ציט צו איינער פון זיי, צו מאָטלען. אירע עלטערן קומען אַרייַן דערשראָקענע און גיבן איר צו וויסן אַז דאָס גאַנצע רייַכטום איז זיך צעגאַנגען און נֶעֶלֶם געוואָרן. די גליקלעכע מִשפָּחֶה פייַערט ביילקעס און מאָטל&#39;ס חַתונֶה. </p> <p> <br /> <strong>די אָנזאָגן אין שָלֶום עַלֵיכֶם&#39;ס פּיעסע<br /> </strong>צוויי פּאַראַלעלע אַרגומענטן שאַפן די פּיעסע.<br /> א. די ליבעס געשיכטע פון די צוויי געזעלן, מאָטל און קאָפּל, צו ביילקע&#39;ן, דעם שנייַדערס טאָכטער.<br /> ב. די געשיכטע פון שימעלע סאָראָקערס געווינס און זייַן רייַך ווערן, און זייַן אַרייַנפאַלן אין די הענט פון די צוויי שווינדלערס.<br /> קעגן די אֶמֶתע און תמימֶתדיקע ליבע פון די יונגע שנייַדערס שטייט דאָס געלט באַגער פון די עלטערע.<br /> די בורזשואַסע עקאָנאָמישע וועלט איז ניט מער ווי אַן אילוזיע (אַזוי ווי די קינאָ וועלט אין וועלכער מען בעט אים ארייַנלייגן דאָס געלט). די איינציקע באַדייַטנדע זאַך איז די מעגלעכקייַט ליב צו האָבן און פילן אַן אֶמֶתֶע ליבשאַפט צו די מענטשן אַרום אונדז.<br /> שָלום עַלֵיכֶם פּאַסט צו אין דער פּיעסע, מאָליערס קלאַסישער קאָמעדיע מאָדעל, צום שטעטל. </p> <p> פון: <strong>שָלום עַלֵיכֶם</strong>. רעזשיסאָר: <strong>יצחק שאולי</strong>, דעקאָראַציע צוגרייטונג און קליידונג: <strong>פרידה קלפהולץ-אברהמי</strong>, באַלייַכטונג צוגרייטונג: <strong>מישה צ&#39;רניאבסקי</strong>, באַוועגונג: <strong>אלדר גרויסמן</strong>, מוזיק: <strong>רוני ווייס</strong>, מוזיקאַלישע באַגלייטונג: <strong>לנה קופילביץ</strong>, רעזשיסאָר העלפערין און סימולטאַנישע איבערזעצונג: <strong>לאָראַ סאַהאַר. </strong> </p> <p> שוישפּילערס:<strong> יעקב באָדאָ, אַנאַבעלאַ, מירי ראַגענדאָרפער, יהונתן ראָזען, יווואַל ראַפּאַפּאָרט, אָפער גאָלאַן, אירמאַ סטעפּאַנאָוו, מיכאל רוז&#39;צקי, אַריעל פורמאַן, אַנדריי קאַשקער, נצר אלוני, ישראל טרײַסטמאַן, אורי קאָוואַלסקי/ניוו שאַפיר, מאָניקאַ וואַרדימאָן, אַמיטײַ קעדאַר, איינאַט סעגאַל-קאָהען. </strong> </p>